Jačanje zaštitne uloge međunarodnog prava: humanitarna priroda načela non-refoulement

Radovanović, Marina (2025) Jačanje zaštitne uloge međunarodnog prava: humanitarna priroda načela non-refoulement. In: Sedamdeset i pet godina Ženevskih konvencija za zaštitu žrtava oružanih sukoba - Zbornik radova sa nacionalne naučne konferencije. Univerzitet, Fakultet političkih nauka, Beograd, pp. 327-350. ISBN 978-86-6425-131-0

Text Radovanovic - Humanitarna priroda non-refoulement (75 godina ZK).pdf - Published Version Available under License Creative Commons Attribution Non-commercial No Derivatives. Download (250kB)

Abstract

Zaštitna uloga međunarodnog prava u odnosu na lica pogođena oružanim sukobima – ne iscrpljuje se u domenu normi humanitarnog prava. Dok su ove norme usmerene na sam način vođenja neprijateljstava, dotle su drugi korpusi međunarodnog prava angažovani i izvan granica bojišta. Tako međunarodno izbegličko pravo i međunarodno pravo ljudskih prava svoju humanitarnu ulogu demonstriraju u polju uspostavljanja, tumačenja i primene načela non-refoulement, usmerenog na zaštitu izbeglice od vraćanja na teritoriju države u kojoj može biti progonjena po različitim osnovima, poput vere, etničke pripadnosti, ili političkog ubeđenja. Od uvođenja načela non-refoulement u sadržaj Konvencije o statusu izbeglica iz 1951. godine, do danas – lista osnova progona je produbljena, a personalni domen primene proširen, obuhvativši i lica u potrebi za međunarodnom zaštitom, koja (još uvek) nisu stekla (pravni) status izbeglice. Ovakvo „punjenje sadržajem” plod je tumačenja načela non-refoulement u svetlu temeljnog principa humanosti. Nezaobilaznu ulogu u ovom procesu imala su pravosudna tela – u prvom redu Evropski sud za ljudska prava, ali i Izvršni komitet UNHCR, koji je svojim zaključcima pružio svojevrsni vodič za postupanje država prilikom utvrđivanja postojanja rizika od progona. Svi ovi trendovi posebno pogoduju oblikovanju režima zaštite lica koja beže pod naletima oružanih sukoba, tzv. ratnim izbeglicama. U tom smislu, primena načela non-refoulement od strane država u kojima ratne izbeglice traže utočište, tzv. država azila, postaje „produženom rukom” međunarodnog humanitarnog prava. Ovo, nadalje, za posledicu ima snaženje ukupnog korpusa normi međunarodnog prava o zaštiti lica pogođenih posledicama oružanih sukoba, zasnovano na krovnom principu humanosti.

Actions (login required)

View Item