Pad monarhije u Grčkoj i Kraljevina SHS (1923–1924)

Marković, Nikola (2024) Pad monarhije u Grčkoj i Kraljevina SHS (1923–1924). Srpske studije, 15. pp. 240-268. ISSN 2217-5687

Text srpske_studije-2024-15-9.pdf - Published Version Available under License Creative Commons Attribution Non-commercial No Derivatives. Download (428kB)

Abstract

Rad analizira odnos jugoslovenske diplomatije ka promenama u Grčkoj tokom 1923. i početkom 1924. godine, koje su rezultirale proglašavanjem Druge republike. Na osnovu građe iz Arhiva Jugoslavije, objavljenih dokumenata, štampe, relevantne domaće i strane literature, autor nastoji da objasni glavne elemente problema. Poraz od Turske u Maloj Aziji septembra 1922. uticao je da se u Grčkoj izvrši prevrat kojim je kralj Konstantin I primoran na abdikaciju, a na tron je doveden njegov sin Đorđe II. Novi režim Revolucionarnog komiteta, koji su vodili republikanski orijentisani oficiri lojalni bivšem premijeru Venizelosu, udaljavao se od kralja i želeo je promenu državnog uređenja. Kriza oko Krfa, antirepublikanska pobuna generala Metaksasa i dolazak izbeglica iz Male Azije, negativno su se odrazili na položaj dvora. Kraljevina SHS i Rumunija negativno su gledale na urušavanje položaja monarhije. Zauzetost jugoslovenskih elita spoljnopolitičkim i unutrašnjim problemima uticali su na to da vlada u Beogradu mirno primi ovu promenu, pored glasina u štampi da će biti izvršen napad na Solun i da princ Pavle ima pretenzija na grčki presto. Kada je progla- šena republika 25. marta 1924. godine, odnosi su počeli naglo da se narušavaju. Sredinom novembra je otkazan Ugovor o savezu iz 1913. godine, a pitanje jugoslo- venske Slobodne zone u Solunu ostavljeno je po strani nekoliko godina.

Actions (login required)

View Item