Da li nam je potrebna promena ključnih geopolitičkih paradigmi?

Vuković, Nebojša (2020) Da li nam je potrebna promena ključnih geopolitičkih paradigmi? Međunarodni problemi, LXXII (1). pp. 15-36. ISSN 0025-8555

Text Medjunarodni_problemi_1-2020-16-37.pdf - Published Version Available under License Creative Commons Attribution Non-commercial No Derivatives. Download (751kB)

Abstract

U radu se istražuje utemeljenost i opravdanost revizije veoma važne koncepcijske paradigme koja je decenijama unazad važila kao osnovna premisa u geopolitici kao (sub)disciplini (političke) geografije. Reč je o klasičnoj MekinderSpajkmenovoj dihotomiji evroazijskog kopna na središnju/rubnu zemlju (heartland/rimland).Uokolnostima klimatskih promena i globalnog otopljavanja, autor analizira da li povlačenje leda sa Arktika poništava ili makar relativizuje utemeljenost koncepcije Helforda Mekindera o središnjoj zemlji kao svojevrsnoj evroazijskoj „strategijskojtvrđavi”, koja takav status duguje i postojanju „bele barijere” (večitog leda) na krajnjem severu planete. Na ovu nedoumicu nadovezuje se teza američkog geopolitičara Nikolasa Spajkmana o presudnoj važnosti rubne zemlje Evroazije u globalnom nadmetanju velikih sila. Autor ispituje opravdanost hipoteze o podeli geopolitike na tzv. klasičnu (odnosno ledenu) i post-ledenu (odnosno onu koja postaje relevantna nakon delmičnog ili možda čak potpunog povlačenja leda sa Arktika). Autor zaključuje da je preuranjeno odbacivanje ključnih paradigmi klasične geopolitičke misli u narednih deceniju i po (najmanje), jerse najočitija manifestacija klimatskih promena – povlačenje leda sa Arktika – još uvek najviše odnosi na pozno leto, dakle, na relativno kratak deo kalendarske godine, i jerse narednih decenija ne može očekivati da Severni ledeni okean bude sličan drugim akvatorijama u svetu, što je ključna pretpostavka da se spomenute paradigme dovedu u pitanje.

Actions (login required)

View Item