Regulisanje položaja pripadnika nacionalnih manjina u Rumuniji sa posebnim osvrtom na srpsku nacionalnu manjinu

Gordanić, Jelica (2020) Regulisanje položaja pripadnika nacionalnih manjina u Rumuniji sa posebnim osvrtom na srpsku nacionalnu manjinu. In: Kultura Republike Srbije i Srba u Rumuniji. Institut za međunarodnu politiku i privredu, Beograd, pp. 355-378. ISBN 978-86-7067-276-5

Text KULTURA-REPUBLIKE-SRBIJE-I-SRBA-U-RUMUNIJI-1-355-378.pdf - Published Version Available under License Creative Commons Attribution Non-commercial No Derivatives. Download (258kB)

Abstract

Rumunija je država mnogih nacionalnih, jezičkih i religijskih manjina. Ukupan broj pripadnika nacionalnih manjina u ovoj državi je oko 10,5%. Padom komunizma 1989. godine, položaj pripadnika nacionalnih manjina u Rumuniji počinje da se poboljšava. Rad ispituje aktuelno zakonodavstvo Rumunije u pogledu regulisanja položaja pripadnika nacionalnih manjina. Osnovna prava i obaveze pripadnika nacionalnih manjina regulisana su Ustavom iz 1991. godine i ustavnim amandmanima 2003. godine. Ustav omogućava pripadnicima nacionalnih manjina razvijanje i izražavanje etničkog, kulturnog, jezičkog i religijskog indentiteta bez diskriminacije; pravo na učenje maternjeg jezika u školama; pravo predstavljanja u parlamentu; pravo upotrebe maternjeg jezika pred administrativnim i sudskim organima; televizijski program i novinska glasila na maternjem jeziku. Pozitivni koraci ka jačanju prava pripadnika nacionalnih manjina u Rumuniji predstavljaju i uspostavljanje Saveta nacionalnih manjina; uredba Vlade o proširenju obrazovanja na jezicima nacionalnih manjina; osnivanje Instituta za istraživanje nacionalnih manjina i ratifikacija Evropske povelje o regionalnim i manjinskim jezicima. Rumunskom sistemu regulisanja položaja nacionalnih manjina zamera se nepostojanje državnog univerziteta sa programom na manjinskim jezicima, kao i nepostojanje jedinstvenog zakona o statusu nacionalnih manjina. Rumunija uspešno promoviše razvoj kulture i obrazovanja pripadnika nacionalnih manjina i njihovu zastupljenost u parlamentu, ali se ovoj državi zamera nepostojanje koherentnog pravnog okvira za zaštitu nacionalnih manjina, budući da važeći zakonski propisi često sadrže pravne praznine i stvaraju mogućnosti za široko pravno tumačenje. Rad posebno ispituje položaj srpske nacionalne manjine u Rumuniji. Zaključuje se da srpska zajednica u Rumuniji ima predstavnike na svim nivoima društveno političkih zajednica – od lokalne samouprave do parlamenta. Srbi u Rumuniji imaju pravo na školovanje na maternjem jeziku, upotrebu maternjeg jezika pred državnim administrativnim i sudskim organima, izdavanje časopisa – među kojima su najznačajniji „Naša reč“ i „Književni život“. Broj pripadnika srpske nacionalne manjine je u tendenciji opadanja, te sada ima samo šest osnovnih škola u kojima se uči srpski jezik, dok je nakon Drugog svetskog rata bilo više od 60 škola i preko devet hiljada đaka. Rad zaključuje da stepen ostvarenja prava pripadnika nacionalnih manjina u Rumuniji u najvećoj meri zavisi od brojnosti manjine. Mnoga prava, uključujući pravo na obrazovanje na maternjem jeziku i pravo upotrebe maternjeg jezika pred sudskim i administrativnim organima zavisi prvenstveno od brojnosti manjine. Mađarska nacionalna manjina je, zbog svoje brojnosti, u većoj prednosti u odnosu na pripadnike drugih manjina, uključujući i srpsku. Rad zaključuje da je obim prava srpske nacionalne manjine u Rumuniji zadovoljavajući, uprkos jezičkoj hijerarhiji i asimetričnoj dvojezičnosti, karakterističnoj za rumunski sistem regulisanja prava pripadnika nacionalnih manjina.

Actions (login required)

View Item