Sukob niskog intenziteta: evolucija, karakter i kriptoživot jedne doktrine

Vuković, Nebojša (2024) Sukob niskog intenziteta: evolucija, karakter i kriptoživot jedne doktrine. Biblioteka „Vojna knjiga”, Edicija Geopolitika (2661). Medija centar „Odbrana”, Beograd. ISBN 978-86-335-0884-1

Text ######SukobNIskogIntenzitetaUnetaCetvrtaKorektura.pdf - Published Version Restricted to Repository staff only Available under License Creative Commons Attribution Non-commercial No Derivatives. Download (2MB) | Request a copy

Abstract

U prvom poglavlju dat je pregled međunarodnih odnosa tokom Hladnog rata, dakle od 1945, pa sve do rušenja bipolarnog poretka krajem osamdesetih i početkom devedesetih godina. Istaknute su glavne odlike blokovskog antagonizma, analizirana njegova evolucija i razlozi okončanja. Na početku drugog poglavlja skiciran je pojam Trećeg sveta, pošto je doktrina SNI koncipirana upravo za zemlje u razvoju, odnosno konfliktne situacije koje se u njima stvaraju. Drugi deo poglavlja posvećen je učenjima o konkretnim razlozima zbog kojih zemlje Trećeg sveta potresaju nemiri i sukobi. Treće poglavlje rezervisano je za opis, tumačenje i objašnjavanje razvoja protivpobunjeničkih doktrina u OS SAD nakon Drugog svetskog rata. Paralelno sa pregledom sadržaja pojedinih borbenih pravila, posvećenih borbi protiv pobunjenika, daje se prikaz i kritička ocena pojedinih (ne)borbenih angažovanja elemenata OS SAD u trećem svetu. U četvrtom poglavlju sagledava se, analizira i tumači stvaranje doktrine SNI na početku osamdesetih, njen razvoj, preformulacije i modifikacije, sve zaključno sa ranim devedesetim godinama, kada ona polagano biva potisnuta. Reč je o jednom od najznačajnijih poglavlja u knjizi, sa kojim se započinje dokazivanje glavne teze. U petom poglavlju govori se o psihološko-socijalnom i političkom nivou doktrine SNI i dokazuje se njena posrednost (indirektan karakter) kada su u pitanju njena uloga i usmerenje. U funkciji dokazivanja ove teze ističe se različitost/specifičnost doktrine SNI naspram klasičnih ratnih doktrina. Naredna tri poglavlja (šesto, sedmo i osmo) posvećena su strategijsko-operativnom, operativno-taktičkom i taktičko-tehničkom nivou doktrine SNI. U njima se ukazuje na to da je ona izraz posredne/indirektne strategije u tom smislu što ne preporučuje/elaborira direktan napad na neprijateljska strategijska, operativna ili taktička težišta (centre gravitacije), dakle pristup snagom na snagu, već napad na niz važnih tačaka/ elemenata težišta neprijatelja, kako bi se on porazio i/ili onesposobio, izbegavanjem, pri tome, njegove snage. U devetom poglavlju pružen je pregled različitih ocena doktrine SNI u američkoj vojnoj nauci i publicistici od autora koji su tada bili aktivni/penzionisani pripadnici OS SAD ili civilni stručnjaci, kompetentni za datu temu. U vreme važenja ove doktrine osamdesetih godina razvila se mala debata oko nje, a u poglavlju su data neka karakteristična ili tipična (kritička) mišljenja o njoj. Deseto, jedanaesto i dvanaesto poglavlje posvećeni su dokazivanju dve sporedne hipoteze o aktuelnosti doktrine SNI. U desetom poglavlju analizirane su neke skorije teorije rata, poput učenja o ratu četvrte generacije, ili shvatanja tzv. hibridnog rata. Pokazano je da pojedini elementi iz doktrine SNI i dalje postoje u koncepcijama rata koje su nastale ili na njenom izmaku ili kada je ona već uveliko bila van snage u KoV OS SAD. Jedanaesto poglavlje posvećeno je sličnoj temi, samo što se tragovi doktrine SNI utvrđuju, ne u publicistici ili vojnoj nauci, već u američkim borbenim pravilima koja su važeća od 2000. godine naovamo. Dvanaesto poglavlje utvrđuje podudarnosti na strategijskom i operativno-taktičkom planu između rešenja koja su propisana u doktrini SNI i dejstvovanja elemenata OS SAD u zemljama Trećeg sveta, prvenstveno u Africi, u ovom veku. Pored ovih poglavlja, u knjizi je prisutan i jedan dodatak – kraći osvrt na recepciju doktrine SNI u JNA i VJ u rasponu od nekih petnaestak godina, zaključno sa krajem devedesetih. Osim toga, osnovni tekst (poglavlja) prate i prilozi u kojima su dati konkretni primeri primene doktrine SNI u praksi, odnosno u delovanju OS SAD širom sveta, kao i nekoliko šema koje se tiču određenih rešenja/postulata iz ove doktrine. Svrha sadržaja knjige ne iscrpljuje se isključivo potvrđivanjem/odbacivanjem postavljenih hipoteza i realizacijom definisanih naučnih ciljeva istraživanja. Autoru je takođe bila namera da se čitalac, postupnim misaonim ulaženjem u temu i njenu razradu u poglavljima koja slede, podstakne na kreativno promišljanje koje uključuje i zamišljene situacije i hipoteze upotrebe elemenata vlastitih OS u situacijama između rata i mira, odnosno u kriznim momentima koji iziskuju (polu)improvizovana rešenja. Autorova zamisao je da se čitanjem ove knjige ohrabruje imaginacija i sposobnost operativnog rasuđivanja samog čitaoca, pa makar se on i ne slagao sa opservacijama, sudovima i zaključcima iz štiva koje je pred njim. Najveće priznanje autoru od čitaoca neće se ispoljavati odobravanjem onoga što je pročitao, već pre svega njegovim vlastitim osećajem da vreme koje je utrošio na čitanje nije bilo uzalud. Ako se nakon sklapanja korica kod čitaoca stvori sasvim ili delimično suprotno raspoloženje – osećaj proširenog vidika ili prisustva putokaza – autoru knjige će to da predstavlja najbolju satisfakciju.

Actions (login required)

View Item